Cuma’nın manası nedir?

Cuma; cem- cum’a- câmi- cem’a- cemaat- cemiyet- cima-camia, aynı kökten gelen kelimelerdir.

Cuma Hz. Muhammed’in cemiyetinden olmak, Hz. Muhammed’in meclisinde, yolunda cem olmak, birlik olmak tevhid olmak demektir. Haftanın beşinci günü Hz. Muhammed’in cemaatinden olmak toplanmak demektir. Cem olmak, Hz. Muhammed’in Ehlibeyt’i olan evlatlarına ve gerçek erenlere ikrar vererek yerine getirilir.

Cuma Suresi neden indi?

Cuma suresi Resul’ün hayatının son yıllarında indi Hz. Muhammed Mekke’yi feth edince taraftarları mücadelenin bittiğini sanıp dünya işlerini öncelik haline getirdiler. Asıl safaş kişinin nefsi iledir mesajını yeterince kavrayamadılar.  Dünya malı ve sevdası bazıları için tekrar öncelikli olmaya başladı. Hz. Muhammed’e ikrarlarında zayıflık gösterdiler. Bir ticaret yahut oyun-eğlence görür görmez, dağılıp ona yöneldiler de seni ayaküstü bıraktılar. Onlara de ki: “Allah katında bulunan, eğlenceden de ticaretten de hayırlıdır! Ve Allah, rızık verenlerin en hayırlısıdır. Cuma-11 ayeti ile Resulün yine müminlere kainat ve insan kitabından hikmetler öğretirken (onlara Kitap’ı ve hikmeti öğretir Cuma-2) şehre gelen kervancıların mallarını görmek için resulü ayakta bırakarak gittiler. Bu olay ile Cuma ayeti tebliğ olundu. Bu ayette Hz. Muhammed’in yolunda ve davetinde olmak, dünya işlerinden, alış-verişten hayırlı olduğu söylendi.

Gündüz çalışma geçe ise ibadet zamanıdır.

Perşembe gününü Cuma gününe bağlayan geceye Cuma gecesi denir.

Hz. Muhammed döneminde Arap geleneklerine göre güneşin batımı ile gün diğer güne geçerdi. Perşembe günü güneş batımı ile gün Cuma olarak adlandırılırdı. Cuma Hz. Muhammed’e işarettir. Bu geceye aynı zamanda Hızır gecesi denir. Bu gece görülen rüyaların özel olduğu kabul edilir.

Bütün tarikatlar Cuma Salatını aynı şekilde Perşembeyi Cumaya bağlayan gece yaparlar. Adına zikir, sema, sohbet, cem gibi isimlerle adlandırmışlardır.

Kuşkusuz, gündüz boyu senin için uzun bir dolaşma/yoğun bir uğraş vardır. Müzemmil-7

Şu bir gerçek ki, yeni bir oluşa koyulmak üzere geceleyin kalkan, yer tutma bakımından daha güçlü, söz bakımından daha etkilidir. Müzzemmil-6

Perşembe günü gündüz ibadet başlar. Evler temiz tutulur, Çerağ (cıra) uyandırılır, Lokmalar dağıtılır. İsteyen Perşembe gününü oruç ile geçirir.

Cuma çağrısını Hz. Muhammed ve vekilleri yapar

Cuma çağrısını Hz Muhammed ve onun yolundan gelen Ehlibeyt ocakları veya Hz Muhammed’in yol evlatları tarafından yapılır. Hikmet verilenler ancak Cuma çağrı yapabilir ve Cuma ibadetini yaptırabilir.

onlara Kitap’ı ve hikmeti öğretir Cuma-2

Ey inananlar! Cuma için (Resulün yolunda cem olmaya) çağrı yapıldığında, Allah’ı anmaya/Allah’ın Zikri’ne koşun! Alış-verişi bırakın! Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır. Cuma 9

Cuma akşamları Muhammed Ali yoluna uygun olarak ehlibeyt ocaklarında veya tekkelerde veya Ehlibeyt taliplerinin evlerinde cem olunur. Bu ibadete ikrarlı kişiler alınır. İbadetin ilk sorgusu Dön Rabbine, razı etmiş ve razı edilmiş olarak! Fecr-28 olan rızalık sorusudur. Üzerinde hak olan kişi o hakkı yerine getirmeden ibadet başlamaz. Bu hak bazen bir söz, bazen bir yemin, bazen verilen borç, bazen yapılmayan bir görev, bazen kırılan kalp olabilir.

Cuma ibadetini Şekli

Cuma ibadetinde Muhammed Ali evladı veya dervişlerinin öncülüğünde yapılır. İbadete katılanlar Kabe’nin içinde ve çevresinde halka oldukları gibi erenlerin çevresinde halka olurlar. Dualar okunur, deyişler söylenir, nasihatler edilir, resullerden örnekler söylenir. Hz. Muhammet’ten sonra şekil olarak değişiklikler olsa da öz aynıdır.

De ki: “İster Allah diye yakarın, ister Rahman diye yakarın. Hangisiyle yakarırsanız yakarın, en güzel isimler/Esmâül Hüsna O’nundur. Duanda sesini yükseltme, kısma da. İkisi ortası bir yol tut.” İsra -110

Cuma Cem’i bireysel olarak yapılabilecek bir ibadet değildir. Bireysel ibadet için bir kural olmadığı halde Cuma Cem’i için ocak ve tekkelerde belirlenmiş kurallar bulunmaktadır.

İlim Şehri ne girer gibi Cem ibadetine gidilir.

 Şöyle demiştik: “Girin şu kente; orada, dilediğiniz yerde bol bol yiyin. Kapıdan secde ederek girin ve ‘Affet bizi!’ deyin ki, hatalarınızı bağışlayalım. Biz güzel davranıp, güzellik üretenlere daha fazlasını da veririz.” Bakara-58

Ben ilim şehriyim. Ali’de kapısıdır. Kim bana gelmek istiyorsa kapıya gelsin. Hz Muhammed

“Şu kent” Hz Muhammed’in ilim şehri olarak adlandırdığı gönül şehirdir.

Ocaklara giden tüm kişiler kapıdan secde ederek içeriye girerler. Hz Muhammed’in Miraçta kırklar ile birlikte yaptığı ibadet ve semah aşkına Cem ibadetini yapar ve aşk ile semah dönerler.

Cuma ibadetine üzerinde kul hakkı bulunan kişiler alınmaz. Bu kişiler üzerlerindeki kul hakkından kurtulmaları halinde Cuma ibadetine alınır. İbadete alınmayan diğer kişiler ise Allah, Muhammed Ali yolunu ikrar vermeyen kişilerdir.

Hak Aşıkların İbadeti Semah’tır.

Bakıp görmediler mi, Allah’ın yarattığı şeylerin gölgeleri bile, sağ ve sollarından boyunları bükük bir halde, Allah için secdelere kapanarak dönüyor. Nahl-48

Semah Erenlerindir.
Çarka Girenlerindir
Bu Yola Eğriler Girmez
Doğru Gelenlerindir

Hacı Bekaş-ı Veli ve Mevlana’nın dergahı olmak üzere bir çok tekede zikir, semah, sema ibadeti Hz Muhammed ve Kırklardan kaldığına inanılır ve yapılır.

Cuma Ceminde verilen lokmalar

Ehlibeyt , On iki İmamlar, evliyalar ve Ehlibeyt bendeleri evlerinde ve dergahlarında kırkların ibadetini yaparken lokma getirirler ve bu lokmalar cem ibadetinin sonunda rızalık ile gelenlere dağıtılır.

Ey iman edenler! Resulle gizlice konuşacağınız zaman, bu gizli konuşmanızdan önce bir sadaka verin! Bu, sizin için daha hayırlı ve daha temizdir. Eğer bu imkânı bulamazsanız bilin ki, Allah Gafûr’dur, Rahîm’dir. Mücadele-12

Haşa ki Semahımız oyuncak değildir
İlahi bir aşktır, salıncak değil,
Her kim ki Semahı bir oyuncak sanır
Mümin diye namazı kılınacak değildir …

Hacı Bektaş-ı Veli

Bir dertliyem derdim vardır
Ya ben nice dönmeyeyim
Her dem işim ah ü zardır
Ya ben nice dönmeyeyim

Aşk odu yürekde yanar
Beni gören mecnun sanar
Gökyüzünde ay gün döner
Ya ben nice dönmeyeyim

Gel şekki gönülden gider
Müminlerde inkar nider
Meleklerde arş devreder
Ya ben nice dönmeyeyim

Biziz ümmet-i naciler
Din yolunda duacılar
Kabe’de döner hacılar
Ya ben nice dönmeyeyim

Bu sırra münkirler ermez
Dost yolunu körler görmez
Çarh-ı felek döner durmaz
Ya ben nice dönmeyeyim

Yeller eser deniz coşar
Irmaklar dağlardan aşar
Döne döne sular taşar
Ya ben nice dönmeyeyim

Seyyid Nizamoğlu tekdir
Münafığın işi şektir
Evvel ahır dönmek haktır
Ya ben nice dönmeyeyim

Seyyid Nizamoğlu

Hz Muhammed, Ehlibeyt ve Kuran ışığına göre hazırlanmıştır.

Cemhaber.com

Derleme

Nihat Vural

İlk Yayın : 09.08.2015

Günceleme  : 22.04.2023