Dedelerin okulu Kendi ocaklarıdır

Dedelerin eğitimi geleneksel anlayışa göre devam etmeli

Dedelerin eğitimi ile ilgili bir çok öneriler sunulmaya devam ediyor. Dede Eğitimi konusu tarihi yönü ile ele alınmalı ve inanç derinliği ile tamamlanmalıdır.

Eğitim; olgunlaşma olarak tarif ettiğimiz bilgiyi öğrenme ve aynı zamanda bilge kişi olma olarak ta tarif edilebilir. Yaşanmayan bilgi kişiye yük olur. Yaşanan bilgi kişiyi erdeme ulaştırır.

Dede eğitimi yüzyıllar boyunca babadan oğula süregelmiştir.  Ocak sitemi olgun insan yetiştirmiş ve bilge kişiler ile insanlığa ahlaklı bir yön vermiştir. Yaşayarak öğrenme, hayatın içinde öğrenme ve birebir öğrenme olarak eğitim sitemine örnek olmuş bir uygulamadır.

Allah’tan Hz. Muhammed’e ondan Ehlibeyt yolu ile dedelere gelen bu hikmet dolu bilgiler daha sonra ocak ve tarikat yolu ile yayılmış ve sonrada bu uygulama köy enstitülerine örnek olmuştur.  

Mevlevi olan Hasan Ali Yücel, kuruculuğunu yaptığı köy enstitülerinde aydın ve örnek öğretmenler yetiştirerek Türkiye’nin ucra köşelerine aydınlanma devrimini dalga dalga yaymıştır.

Peygamberler; Yüce Allah’tan aldığı bilgileri ve uygulama yöntemlerini, kendi aileleri ve çevresinde bulunan insanlara öğreterek hakikatin ve insanlığın yararına ahlaklı bir yaşam  geliştirmişlerdir.

İşte resuller! Biz onların bazısını bazısına üstün kılmışızdır. Allah, onlardan bazısıyla konuşmuştur… Bakara- 253

 Mûsa, bizimle sözleştiği yere gelip Rabbi de kendisiyle konuşunca … Araf – 143

Adem peygamber ile başlayan öğrenme Yüce Allah’ın öğretmenliği ile olmuştur. Sonra Peygamberler birbirlerine öğretmen, kitaplar ise kılavuz olmuştur.

Adem, Yusuf, Yahya, Musa, İsa, Muhammed peygamberler ve Ehlibeyt günümüzde örneği olan dini okul tarzında bir okula gitmemişlerdir. Havra, Kilise, Cami veya dini okullarda eğitim almamışlardır. Hacı Bektaş- ı Veli, Mevlana, Yunus Emre din eğitimi veren okullarda değil olgun ve kamil insanlardan eğitim almışlardır.

Hz. Muhammed ilk eğitimini ailesinden almıştır. İbrahim peygamberin soyundan gelen ailesi peygamberlerin öğretilerini Kabe’ye gelen ziyaretçilere anlatırken Hz. Muhammet dahi bu öğretiler ile büyümüştür.

Önce Allah, Sonra Peygamberler öğretti…

İnsanlığa Yüce Allah’ın dini önce Allah, sonra peygamberler, sonra kitaplar, sonra evliyalar yolu ile intikal etmiş ve öğretilmiştir. Bu temel yol ve kaynak izlenirse İslam doğru öğrenilir ve doğru yaşanır.

Allah, bir insanla ancak vahiy yoluyla yahut perde arkasından konuşur; yahut da bir resul gönderir de kendi izniyle dilediğini vahyeder. Yüceler yücesi O’dur; hüküm ve hikmet sahibi O’dur. Sura-51

Hikmet hangi okulda öğrenilir…

Günümüzde hikmeti öğreten dünya yüzünde bir okul yoktur. Kilise, Havra, Cami eksenli dini eğitim kurumların içinde hikmeti bilen ve öğretecek bir kişinin var olup olmadığı belli değildir. Peygamberleri takip eden evliyalar dışında hikmet bilgisinin kimde olduğu belirsizdir. Hikmet sahibi kişilerin kimler olduğu ise Yüce Allah’ın bilgisindedir.

Dedeler hikmet sahibi Peygamber, Ehlibeyt ve Evliyaların bilgileri ve yaşamları örnek alınarak yetişen kişilerdir. Dede eğitiminin imam hatip ve ilahiyat eğitimi tarzında bir sisteme dönüştürülmesi dedelik yolunun kalıplara sokulması, hikmetin unutulması ve özünden uzaklaşılmasına yol açar. Para ve hiyerarşinin sokulması ise sistemin dünyevileşmesine ve maneviyatını yitirmesine yol açar.

Hz. Muhammed yolunu süren ve Ehlibeyt evlatlarınca kurulan dedelik sistemini yine geleneksel anlayışa göre devam etmesi ve her dedenin kendi ocağında uygulamalı olarak yetiştirilmesi gerekmektedir. Dedeler içinde bu eğitimin sürdürülmesindeki zorluklara rağmen dedelik sistemi tarihi anlayışa göre devam etmelidir.

…Allah, tüm yüceliklerin, tüm hikmetlerin sahibidir. Bakara-209

…Ve Allah, Dâvud’a mülk/saltanat ve hikmet verdi…Bakara-251

…Kitap’ı ve hikmeti öğretecek…Bakara – 129

Ona Kitap’ı, hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğretececek.  Ali İmran-48

Yunus Emre dahi hikmeti Hacı Bektaş-ı Veli halifelerinden Taptuk Emre’den öğrenmiştir. Yunus Emre tarzında bir Hak aşığını yetiştirecek bir dini okul yoktur. Devlet eliyle kurulacak dedelik okullarında ancak İlahiyat ve imam Hatip tarzında dedeler yetişecektir. Bu ise Peygamber ve Ehlibeyt yolunun kalıplara sokulmasına ve özünden uzaklaşmasına yola açacaktır.

Nihat Vural

21.07.2019

www.cemhaber.com